Trồng đậu đen xanh lòng không chỉ mang lại nguồn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng mà còn là một phương pháp bảo vệ không gian sống, giảm thiểu carbon độc hại trong môi trường. Với nhiều lợi ích về sức khỏe và môi trường, việc trồng đậu đen xanh lòng ngày càng được nhiều người quan tâm. Trong bài viết này, Phân bón Hà Lan sẽ hướng dẫn bạn các cách trồng đậu đen xanh lòng đạt năng suất cao, từ khâu chọn giống, chuẩn bị đất, gieo trồng đến chăm sóc và thu hoạch. Hãy cùng Công ty sản xuất phân bón Hà Lan khám phá những kỹ thuật và bí quyết để thu hoạch đậu đen xanh lòng với sản lượng tối ưu!
Tổng quan về cây đậu đen
Đậu đen có nguồn gốc từ Châu Phi, Nigeria và Ghana, được trồng phổ biến sang Nam Mỹ và các nước Đông Nam Á. Đậu cung cấp một lượng lớn chất béo, protein, carbohydrate, axit amin, vitamin và vi chất có tác dụng tốt cho sức khỏe, ngăn ngừa nhiễm trùng và tăng cường hệ miễn dịch.
Rễ và thân của cây
Đậu đen thuộc loại đậu bụi, hệ thống rễ của nó là rễ chùm và rễ nhánh. Phần rễ dưới mặt đất không sâu, chỉ khoảng 25 – 35 cm. Cây đậu đen có thân đơn, không mọc chồi, không có lông trên cả thân và cành. Tán cây thấp, cả thân và cành đều có hình vuông và có vỏ thô vảy.
Lá đậu đen
Lá của cây đậu đen có dạng lá kép với 3 lá chét được nhóm lại ở phần cuống, có chiều dài từ 5 đến 15 cm. Cuống lá chính khá mảnh mai, có một lá đơn nằm ở giữa hai lá chét, lá còn lại có cuống dài từ 3 – 5 cm và có 2 tai ở phần gốc. Phiến lá đậu đen có hình bầu dục với góc rộng và mép nhẵn. Lá non thường có màu xanh lục, khi trưởng thành, chúng chuyển sang màu vàng.
Hoa cây đậu đen
Mỗi búi hoa của đậu đen thường chứa từ 2 đến 4 bông hoa. Cánh hoa có thể có màu trắng hoặc trắng tím và thuộc loại hoa hữu tính. Cụm hoa của đậu đen thường dài và dễ thụ phấn nhờ sự giúp đỡ của côn trùng. Nhờ đặc điểm này, cây đậu đen có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ và cho năng suất cao khi được chăm sóc đúng cách. Việc hiểu rõ về đặc điểm của hoa đậu đen sẽ giúp người trồng có những biện pháp tối ưu trong việc chăm sóc và tăng cường quá trình thụ phấn tự nhiên, góp phần nâng cao sản lượng và chất lượng hạt đậu.
Hạt đậu đen
Hạt đậu đen là bộ phận quan trọng của cây, mang lại giá trị dinh dưỡng và được sử dụng trong nhiều món ăn. Hạt có màu đen, hình cầu hoặc hình bầu dục và có vị đắng nhẹ. Với hàm lượng protein, chất xơ, và các vitamin cùng khoáng chất phong phú, hạt đậu đen không chỉ góp phần bổ sung dinh dưỡng mà còn có lợi cho sức khỏe tim mạch, hệ tiêu hóa và kiểm soát đường huyết. Chính vì vậy, việc trồng và sử dụng đậu đen ngày càng trở nên phổ biến trong bữa ăn hàng ngày.
Lợi ích giá trị dinh dưỡng từ cây đậu đen
Đậu đen sở hữu nhiều giá trị dinh dưỡng mang đến lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Cụ thể:
- Bổ huyết, bổ thận, thích hợp cho người thiếu máu, suy nhược cơ thể, thận yếu.
- Giải độc, thanh nhiệt, thích hợp cho người nóng trong, mụn nhọt, táo bón.
- Tốt cho tim mạch, giảm cholesterol xấu và huyết áp cao.
- Làm đẹp da, giảm nếp nhăn.
- Tốt cho hệ tiêu hóa, giảm táo bón.
- Tăng cường miễn dịch, chống lại bệnh tật.
Kỹ thuật trồng cây đậu đen đơn giản
Một số cách trồng đậu đen xanh lòng lên nhanh đơn giản ngay tại nhà mà bạn có thể tham khảo:
Thời vụ trồng cây đậu đen
Để cây đậu đen phát triển tốt và đạt năng suất cao, trước hết bạn cần hiểu rõ đặc tính phát triển của cây. Thực tế, đậu đen là loại cây dễ trồng, có khả năng chịu hạn tốt nhưng cũng có thể phát triển tốt trong môi trường có độ ẩm cao. Thời điểm tốt nhất để trồng đậu đen là vào mùa đông (tháng 11- 2 năm sau), hoặc cũng có thể trồng vào mùa hè (tháng 6).
Nơi trồng đậu đen phù hợp
Cây đậu đen thường được trồng trên ruộng sau khi lúa đã được thu hoạch, hoặc có thể trồng trên đất thịt mang lại hiệu quả cao. Ngoài ra, bạn cũng có thể trồng đậu đen ngoài vườn hoặc trên ban công nếu có đủ ánh nắng và không gian thoáng đãng. Với đặc tính dễ chăm sóc, loài cây này không đòi hỏi quá nhiều về điều kiện gieo trồng cũng như kỹ thuật chăm sóc.
Chọn giống trồng đậu đen
Một trong những cách giúp đậu đen nảy mầm và đâm chồi nhanh là lựa chọn những hạt giống tốt, đậu đen giống phải to, chắc, bóng mẩy và không có vết xước. Trước khi gieo hạt, bạn nên ngâm đậu trong dung dịch đen mangan khoảng 20 – 30 phút. Nếu cần, bạn có thể thay thế dung dịch bằng rượu vodka, lô hội, hoặc zircon để hạt nảy mầm đồng đều và nhanh chóng.
Với một số người mới bắt đầu trồng đậu đen thường mắc phải sai lầm là chỉ ngâm hạt trong nước làm tăng nguy cơ hư hỏng hạt giống. Để tránh điều này, bạn có thể đặt hạt nảy mầm giữa hai lớp bông ẩm hoặc gạc băng y tế.
Chuẩn bị chậu và đất trồng cây
Bạn có thể sử dụng các loại chậu như thùng xốp, thùng sơn, khay nhựa, hoặc chai lọ nhựa để trồng cây. Trong trường hợp trồng cây đậu đen trong chậu thì bạn nên chọn các chậu nhỏ để dễ trồng và chăm sóc.
Tiến hành gieo trồng đậu đen
Để đậu đen được gieo trồng đúng cách, bạn cần nắm được kỹ thuật gieo hạt tương ứng với các điều kiện khác nhau như:
Trồng đậu đen trên đồng ruộng
Trước khi gieo hạt, nên xới đất một lần và để đất phơi ải trong khoảng 10 – 15 ngày. Trong quá trình này, bạn có thể tận dụng các loại phân bón hay phân chuồng để hoai mục.
Nếu trồng trên ruộng sau khi thu hoạch lúa, bạn có thể sử dụng máy kéo để kéo đất, sau đó gieo phân chuồng và phân bón hóa học theo tỷ lệ thích hợp. Trong 5 – 10 ngày tiếp theo, bạn phơi đất trước khi cày và phân rãnh. Rãnh cày cần có độ sâu nhất định, khoảng 30cm, chiều rộng khoảng 30 – 40cm và khoảng cách giữa các rãnh là 70 – 90 cm.
Trồng đậu đen ngay tại nhà
Các loại cây thuộc họ đậu rất dễ trồng, vì vậy, bạn hoàn toàn có thể trồng ngay tại nhà với các bước đơn giản sau:
- Chuẩn bị giống, chậu và đất trồng theo các bước đã được đề cập trước đó.
- Ngâm hạt giống trong dung dịch thích hợp hoặc sử dụng cách trồng cây đậu đen bông gòn để kích thích mầm.
- Gieo hạt giống vào môi trường ẩm để thúc đẩy sự mọc rễ.
- Sau khoảng 2-3 ngày, khi hạt đã nảy mầm, chuyển chúng vào chậu trồng đã chuẩn bị sẵn và sau đó tưới nước cho cây.
Kỹ thuật chăm sóc cây đậu đen
Để đậu đen được phát triển tốt nhất, bạn cần có kỹ thuật chăm sóc phù hợp. Sau đây là hướng dẫn chi tiết:
Tưới nước – Bước quan trọng trong cách trồng đậu đen xanh lòng
Đầu tiên, bạn cần lưu ý không cần tưới nước liên tục cho cây đậu đen vì chúng chịu hạn tốt. Chỉ cần tưới thêm nếu đất quá khô, nhất là khi cây đang ra hoa và đậu quả để không ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.
Trồng dặm đảm bảo mật độ cây trồng
Trồng dặm là bước quan trọng để đảm bảo mật độ cây trồng và tăng năng suất. Khi gieo hạt, bà con nên giữ lại một số để gieo ngoài vườn phòng ngừa trường hợp cây chết hoặc không phát triển. Bạn nên trồng dặm khi cây con đã có hai lá mầm, sau đó thực hiện tỉa những vị trí cây mọc quá dày.
Làm cỏ và xới đất để tránh làm rụng hoa
Khi cây đã mọc được khoảng 10 ngày, nhà nông tiến hành làm cỏ, bón phân và xáo đất. Khi thực hiện, bạn cần nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương cho cây non. Sau đó, khoảng 20 ngày sau lần đầu tiên, bạn tiếp tục làm cỏ kèm theo vun gốc, loại bỏ cây giống bệnh và cây phát triển không đều. Cuối cùng, trước khi cây bắt đầu ra hoa, bà con nên làm sạch cỏ thêm lần nữa để tránh làm rụng hoa trong quá trình vun xới đất.
Bón phân cung cấp chất dinh dưỡng
Cây đậu đen có vòng đời sinh trưởng từ 80 – 90 ngày, do đó việc bón phân có thể chia thành ba lần, cụ thể như sau:
- Lần đầu tiên: Khi cây đậu đen được khoảng 10 ngày tuổi, bạn xới đất nhẹ nhàng và làm sạch cỏ, đồng thời loại bỏ các vụn vặt trên mặt đất.
- Lần thứ hai: Khoảng 20 ngày sau lần đầu tiên, nhà nông cần làm sạch cỏ trước khi sử dụng các loại phân bón NPK.
- Lần cuối cùng: Trước khi cây bắt đầu ra hoa, cần bón phân và vun gốc để hỗ trợ cây tránh bị đổ ngã. Liều lượng và loại phân bón cần được điều chỉnh phù hợp với điều kiện khí hậu và chất lượng đất ở từng khu vực. Bạn cũng có thể sử dụng cách ủ rơm nhanh mục để tăng dưỡng chất cho cây.
Hãm ngọn để tăng năng suất cây trồng
Khi cây đạt đến chiều cao khoảng 40 – 50cm, bà con cần cắt bỏ phần ngọn để các nhánh bên phát triển nhằm tăng năng suất đậu đen là một trong các cách trồng đậu đen xanh lòng hiệu quả. Nếu không cắt ngọn, cây sẽ tiếp tục tập trung vào việc phát triển chiều cao mà ít có nhánh bên, điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng đậu quả sau này. Do đó, việc cắt ngọn nên được thực hiện đều đặn và kết thúc trước khi cây bắt đầu ra hoa.
Phòng trừ sâu bệnh
Đậu đen và các cây họ đậu thường phải đối mặt với nhiều loại sâu và bệnh hại như sâu đục thân, sâu ăn lá, rầy rệp, bệnh lở cổ rễ, bệnh đốm lá và bệnh cháy lá. Để giảm thiểu và phòng tránh sâu bệnh tấn công, cần trồng cây với mật độ phù hợp, làm sạch đồng ruộng trước khi gieo trồng, luân canh với các loại cây khác, loại bỏ cây bị nhiễm bệnh sớm để tránh lây lan. Khi mật độ cây phát triển vượt quá khả năng kiểm soát mới cần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Thu hoạch và bảo quản
Khi cây đậu đen đã chín, hạt đậu trở nên khô và cứng, đó là lúc thích hợp để thu hoạch. Bạn nên cắt bỏ những cành cây có hạt và phơi khô chúng hoàn toàn trong bóng râm khoảng 1 – 2 tuần. Sau đó, bạn có thể tách lấy hạt và lưu trữ trong bao bì khô ráo, thoáng mát.
Để bảo quản đậu đen sau khi thu hoạch, bà con cần đảm bảo rằng chúng được lưu trữ trong môi trường thoáng mát, khô ráo và không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Đậu đen đã được lột vỏ có thể được lưu trữ trong hộp đựng kín để bảo quản chất lượng của chúng trong thời gian dài.
Trồng đậu đen xanh lòng không chỉ mang lại nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn giúp giảm thiểu tiêu thụ năng lượng và carbon cho môi trường. Với cách trồng đậu đen xanh lòng được chia sẻ trong bài viết, mong rằng bạn đã nắm được kỹ thuật gieo trồng và chăm sóc cây đúng cách để có vụ mùa bội thu. Khi có nhu cầu tư vấn và mua phân bón hữu cơ phù hợp để trồng trọt đậu đen, bạn có thể liên hệ đến Phân bón Hà Lan để được hỗ trợ và giới thiệu phân bón phù hợp.