Cách cải tạo đất sét để trồng cây đơn giản hiệu quả

Đất sét là loại đất có khả năng giữ nước, giữ chất dinh dưỡng đỉnh cao. Tuy nhiên, do cấu tạo đất sét là từ những hạt siêu nhỏ nên khả năng nén của đất thường rất chặt chẽ. Điều này khiến đất thiếu oxy và không lý tưởng để trồng nhiều loại cây trồng. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi hướng dẫn bạn cách cải tạo đất sét để trồng cây hiệu quả

Đất sét là gì?

Đất sét là một loại đất nặng, có thành phần hạt cấu thành nhỏ nhất trong các loại đất trồng và cấu trúc rất chặt. Chính vì đặt điểm trên nên đất sét có khả năng giữ chất dinh dưỡng tốt. Tuy nhiên, chính điều này cũng khiến khả năng thoát nước của đất kém nhất.

Đất có tỷ lệ sét trên 40% thì sẽ được coi là đất sét. Có rất nhiều cách để xác định đất trồng của bạn có phải đất sét hay không. Một trong những cách đơn giản nhất là bạn cọ xát đất vào giữa các ngón tay. Nếu đất mang đến cảm giác trơn trượt, đất dính vào các ngón tay hoặc để lại vệt đất mướt trên da thì là đất sét.

Ưu điểm và hạn chế của đất sét

Ưu điểm của đất sét

Khi nhắc đến đất sét, bạn sẽ nhận thấy loại đất này có những ưu điểm vượt trội sau:

Đất sét có cấu trúc chặt nên có khả năng giữ được nhiều chất dinh dưỡng cho cây trồng, khả năng giữ nước vào mùa hạn tốt hơn các loại đất khác. Nhiệt độ trong đất sét có sự ổn định và thay đổi chậm so với nhiệt độ thay đổi của môi trường không khí.
Đất chứa nhiều vật liệu mùn hơn đất cát.
Đất sét khi được ngâm nước có độ mềm cao, hấp thụ các chất dinh dưỡng tốt, ít bị nước mưa xói mòn và rửa trôi.
Đất có khả năng cải tạo để phù hợp với nhiều loại cây trồng.

Hạn chế của đất sét

Bên cạnh những ưu điểm lớn ở trên, đất sét cũng có những hạn chế cụ thể như:

Vì đất sét được cấu tạo từ các hạt siêu nhỏ nên chúng có cấu trúc rất chặt. Trong mùa mưa, khả năng thoát nước của đất rất kém nên dễ gây ngập úng làm chết cây trồng.
Khả năng thoát khí trong lòng đất sét kém, không khí khó lưu thông ra và vào.
Đối với sét nghèo chất hữu cơ thường rất cứng chặt, người nông dân cần nhiều công sức để thực hiện cải tạo.
Khi trong điều kiện thời tiết khô hạn, đất sét thường bị nứt nẻ. Cấu trúc liên tục của đất bị đứt gãy rất dễ làm rễ của cây phát triển sau trong đất bị đứt gây héo úa, thậm chí chết cây.
Trừ một số cây trồng đặc biệt, các loại cây khác được trồng trong đất sét đều khó phát triển tốt và năng suất thấp. Nếu người nông dân trồng các loại cây không phù hợp cần nhiều công sức và thời gian để chăm sóc.
Người nông dân muốn cải tạo đất sét cần thực hiện trong thời gian dài, có thể lên tới vài năm. Đồng thời, cách cải tạo đất sét để trồng cây hiệu quả cần kết hợp nhiều biện pháp khác nhau.

Các loại cây phù hợp trồng trên đất sét

Vấn đề lớn nhất của đất sét là khả năng thoát nước kém. Chính vì vậy, đất sẽ phù hợp với những cây trồng ưa nước. Một số loại cây phát triển được trên đất sét:

Những cây trồng ưa nước như lúa nước, lúa nếp, súng, sen, rau muống đỏ (rau muống dây).
Một số loại rau như súp lơ, bắp cải, cải xoăn, cải bẹ, ớt.
Một số rau củ như củ cải trắng, củ cải đỏ, khoai môn…
Một số loại cây có thể phát triển trong đất sét đã được cải tạo: cam, quýt, bưởi, cà chua, bầu, bí, mướp đắng…

Cách cải tạo đất sét để trồng cây hiệu quả

Bón phân hữu cơ cho đất

Phân ủ hữu cơ hay phân chuồng ủ là loại phân bón được hình thành từ chất thải của gia súc, gia cầm, các loài thực vật, than bùn, thụ phẩm từ sản xuất nông nghiệp. Bạn có thể tự làm thủ công hoặc mua các loại phân hữu cơ chất lượng như Organic 1 hoặc Organic Gold,… của công ty phân bón Hà Lan. Phân bón với nguyên liệu hoàn toàn từ thiên nhiên này giúp làm giảm kết cấu chặt của đất, tăng khả năng thoát nước và khí. Đây là cách cải tạo đất sét để trồng cây đầu tiên bạn nên thực hiện.

Khi bạn mới tiến hành cải tạo đất sét, sử dụng phân hữu cơ là bước đầu tiên cần thực hiện. Trong năm đầu tiên, bạn bổ sung 6cm phân hữu cơ lên bề mặt đất trồng. Ở các năm tiếp theo, độ cao sẽ là 3cm. Bổ sung phân hữu cơ giúp đất thoáng khí và dần có độ tơi xốp.

Bón chất hữu cơ cho đất

Một số chất hữu cơ được khuyến khích trộn vào đất sét để cải tạo cấu trúc đất, giúp đất thêm thoáng khí và xốp như:

Mảnh vụn vỏ quả dừa băm nhỏ
Cây bụi, vỏ cây, lá cây hoai mục
Các loại giá thể trồng cây như bã thải từ việc trồng nấm hương, nấm rơm, quá trình gieo mầm…

Sử dụng vôi bột giảm phèn cho đất trước khi trồng cây

Vôi có khả năng vo các hạt sét đóng thành cục. Việc này giúp người nông dân cải thiện cấu trúc đất và tăng khả năng thoát nước. Vôi cũng giúp kiểm soát độ pH, khử chua cho đất do lượng dinh dưỡng tích tụ trong lòng đất quá nhiều.

Tạo luống và rãnh khi trồng cây

Luống là bộ phận không thể thiếu khi bạn chuẩn bị đất trồng cây. Mỗi lần tạo luống là mỗi lần bạn cày xáo đất một lần. Việc lên luống cao kết hợp với bổ xung chất hữu cơ là điều kiện tốt giúp đất được tơi xốp và thoáng khí.

Rãnh giữa các luống vừa giúp quá trình di chuyển trong ruộng vườn dễ dàng hơn, vừa tăng khả năng thoát nước, vừa trữ được nước tưới. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tạo rãnh ở giữa một luống trồng . Khi mưa xuống hoặc nước tưới quá nhiều, nước thừa sẽ theo rãnh chảy ra ngoài giúp hạn chế úng rễ.

Nuôi sinh vật có lợi như giun đất

Giun đất được gọi là “kiến trúc sư kiến tạo hơi thở cho lòng đất”. Giun đất có đặc điểm là luôn di chuyển và đào hang để sống trong lòng đất. Chính vì vậy, đất luôn được tác động để tạo nên các khoảng trống giúp cải thiện hệ thống thoát nước tự nhiên vốn kém phát triển của đất sét và hỗ trợ không khí lưu thông tốt hơn trong lòng đất.

Khi giun đất di chuyển, các chất dinh dưỡng được bón như phân hữu cơ, chất hữu cơ được phân bổ rộng khắp các khu vực. Giun đất còn ăn những mảnh vụn hữu cơ mục nát như xác bã thực vật nên phân của loài này có hàm lượng chất dinh dưỡng cao. Khi giun đất già cỗi và chết đi, xác của chúng phân hủy và giải phóng lượng nitơ cao cho đất.

Theo nghiên cứu, giun đất còn là sinh vật giúp cân bằng độ pH của đất, tiêu diệt một số loài vi sinh vật có hại, tạo môi trường tốt cho sinh vật hữu ích được phát triển mạnh.

Trộn đất thịt và đất sét

Trộn đất thịt và đất cát vào đất sét là một trong những cách cải tạo đất sét đơn giản, dễ làm và mang đến hiệu quả nhanh nhất. Mỗi năm, bạn trộn vào đất sét một lượng vừa đủ các loại đất trên. Qua quá trình cày xới, các loại đất được trộn lẫn vào nhau và giúp cải thiện cấu trúc đất theo thời gian.

Tính chất của đất sét là dính, đất chặt nên có nhiều hạn chế. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể thực hiện cải tạo để trồng được nhiều loại cây. Cách cải tạo đất sét để trồng cây cần nhiều thời gian và công sức. Do vậy, chỉ cần bạn kiên trì với hoạt động này, đất sẽ ngày càng trở nên tốt hơn, phù hợp với nhiều loại cây, kể cả rau xanh vốn khó phát triển trên đất sét.