5 nguyên tắc cần phải biết khi bón phân cho cây trồng

Nguyên tắc khi bón phân cho cây trồng
Bón phân là một trong những công việc quan trọng trong quá trình canh tác cây trồng. Việc áp dụng đúng phương pháp bón phân sẽ giúp cây trồng phát triển tốt, tăng năng suất và sản phẩm đạt chất lượng cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách bón phân hợp lý và đúng cách. Bài viết này Nhà máy Phân bón Hà Lan sẽ giới thiệu 5 nguyên tắc cần biết khi bón phân cho cây cần chú ý điều gì để mang lại hiệu quả cao.

Bón phân hợp lý, phù hợp với từng nhu cầu của đất hay cây trồng

Việc bón phân cho cây trồng không chỉ để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây mà còn để điều chỉnh môi trường đất để phù hợp với nhu cầu sinh trưởng của cây. Một số lý do nên bón phân đúng cách và phù hợp như:

  • Tăng năng suất cây trồng: Cây trồng có đủ dinh dưỡng sẽ sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh, từ đó cho năng suất cao hơn.
  • Cải thiện chất lượng nông sản: Nông sản được trồng trên đất giàu dinh dưỡng sẽ có chất lượng tốt hơn, ít sâu bệnh và bảo quản được lâu hơn.
  • Tiết kiệm chi phí: Bón phân hợp lý sẽ giúp cây trồng hấp thụ được tối đa các chất dinh dưỡng, từ đó giảm lượng phân bón sử dụng.
  • Bảo vệ môi trường: Bón phân đúng cách sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường do tồn dư hóa chất.

Chính vì những lý do trên mà chúng ta cần xác định rõ nhu cầu của từng loại cây cũng như đất canh tác để chọn phân bón thích hợp. Có thể dựa vào một số đặc điểm sau để lựa chọn phân bón cũng như cách bón phân cho cây trồng tốt nhất:

Bón phân đối với cây trồng

Mỗi loại cây trồng có các nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, do đó cần sử dụng các loại phân bón có tỷ lệ dinh dưỡng phù hợp với từng loại cây. Đối với các loại cây trồng để lấy lá thì nên sử dụng phân có nhiều đạm, những loại cây trồng lấy củ, ăn quả hay lấy đường sẽ cần nhiều Kali. Đối với thóc giống, khi bón nhiều phân lân sẽ giúp hạt chắc và cho chất lượng giống tốt. Ngoài ra, đối với các loại cây lấy dầu, họ đậu hay cây gia vị cần sử dụng lưu huỳnh.

Bón phân như thế nào là hợp lý, phù hợp với từng loại cây
Xác định rõ nhu cầu của từng loại cây trước khi bón phân

Bón phân đối với đất canh tác

Bên cạnh dựa vào đặc điểm cây trồng để lựa chọn cách bón phân cho cây trồng thích hợp thì việc căn cứ vào tính chất của đất cũng không kém phần quan trọng. Nếu đất có tỷ lệ cơ giới nặng (nhiều đất sét) hoặc đất nhẹ (nhiều cát), việc bón phân hữu cơ là ưu tiên hàng đầu để cung cấp dưỡng chất cho cây trồng.

Nếu gặp đất chai cứng hoặc đất có độ phì nhiêu thấp thì bón phân hữu cơ sẽ giúp cải thiện độ mùn của đất và tăng độ phì nhiêu. Khi bón phân hữu cơ cho đất cơ giới nặng, chúng ta nên bón nhiều và tập trung bón ở một vị trí cụ thể. Còn đối với đất cơ giới nhẹ thì nên vùi phân sâu vào đất, bón từng chút một và nên rải ra nhiều lần.

Một lưu ý quan trọng đó là không nên bón các loại phân có tính axit cho đất chua và không bón phân có tính kiềm cho đất kiềm. Ngoài ra, bà con cũng cần biết rằng đất đai màu mỡ và phì nhiêu sẽ cần ít phân bón hơn so với đất xấu và bạc màu. Việc áp dụng những quy tắc này sẽ giúp quá trình bón phân trở nên hiệu quả hơn cho từng loại đất canh tác.

Bón phân cho cây trồng đúng với liều lượng quy định

Sử dụng phân bón với liều lượng quá nhiều sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cây trồng và môi trường xung quanh. Ngược lại, nếu dùng với liều lượng thấp thì sẽ không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng. Bà con nông dân cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bao bì phân bón để biết liều lượng phù hợp cho từng loại cây trồng và điều kiện đất đai. Bằng cách bón phân đúng liều lượng quy định, chúng ta có thể nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, mang lại hiệu quả kinh tế cao và bảo vệ môi trường.

Bón phân cho cây trồng đúng với liều lượng quy định
Việc bón phân quá liều khiến cây trồng bị ảnh hưởng xấu

Nên bón phân cho cây đúng lúc

Thời điểm bón phân cho cây trồng rất quan trọng, nếu không chọn đúng thời điểm sẽ không đạt được hiệu quả cao nhất. Cần chú ý tới thời điểm cây sinh trưởng và thời tiết để chọn thời điểm bón phân phù hợp.

Bón phân trong thời điểm cây sinh trưởng

Thời điểm bón phân sớm nhất là khi cây mới được trồng và cần bổ sung dinh dưỡng để phát triển tốt. Thời điểm tiếp theo là trong quá trình sinh trưởng của cây, thường là từ đầu mùa xuân đến cuối mùa hè. Cuối cùng là vào mùa thu, để chuẩn bị cho mùa đông.

Bón phân cho cây trồng đúng với liều lượng quy định
Việc bón phân quá liều khiến cây trồng bị ảnh hưởng xấu

Bón phân theo mùa

Bón phân theo mùa là một trong những nguyên tắc quan trọng trong bón phân cho cây trồng. Việc bón phân đúng mùa sẽ giúp cây trồng hấp thụ được tối đa các chất dinh dưỡng, từ đó phát triển tốt và cho năng suất cao.

  • Mùa xuân: Mùa xuân là mùa cây trồng sinh trưởng và phát triển mạnh nên cần bón nhiều phân đạm và lân để cây trồng phát triển bộ rễ và thân lá.
  • Mùa hè: Mùa hè là mùa cây trồng cần nhiều nước và dinh dưỡng để phát triển, do đó cần bón thêm phân kali và phân hữu cơ để cây trồng chống chịu được hạn hán và sâu bệnh.
  • Mùa thu: Mùa thu là mùa cây trồng bắt đầu chuẩn bị cho quá trình nghỉ đông nên cần bón thêm phân lân và kali để cây trồng tích lũy dinh dưỡng cho vụ mùa sau.
  • Mùa đông: Mùa đông là mùa cây trồng nghỉ ngơi và không cần bón phân.

Thời gian bón phân

Thời điểm bón phân cho cây cũng đóng vai trò quan trọng và cần tuân theo một cách chính xác để đạt được hiệu quả tốt nhất. Thông thường, việc bón phân cho cây trồng nên diễn ra vào buổi sáng hoặc chiều tối trong điều kiện đất đã ẩm ướt để giúp phân bón hòa tan và thấm vào đất một cách dễ dàng. Bên cạnh đó, nên tránh bón phân vào những ngày có gió mạnh hoặc mưa to để hạn chế tình trạng phân bón bị thổi bay hoặc rửa trôi.

Chọn đúng loại phân bón cho từng cây trồng

Tùy vào nhu cầu dinh dưỡng của từng giai đoạn, từng loại cây cũng như đặc điểm của các loại đất đai khác nhau mà bà con có thể đưa ra lựa chọn loại phân nào thích hợp cho cây trồng. Ví dụ như trong giai đoạn nuôi trái, cây trồng cần phân bón chứa nhiều kali để tích lũy chất hữu cơ như tinh bột, protein về hạt, củ hay quả. Hay đối với các loại đất nghèo mùn, đất chai cứng, bạc màu thì cần bón các loại phân hữu cơ vi sinh để bổ sung mùn, các chất hữu cơ và các vi sinh vật nhằm giúp cải tạo và nâng cao độ phì nhiêu cho đất.

Phân bón cho cây cần phải chọn đúng cách
Từng giai đoạn và loại cây trồng mà có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau nên cần bón phân hợp lý

Phương pháp bón phân cho cây trồng đúng cách

Các loại cây trồng khác nhau sẽ có những phương pháp bón phân khác nhau, tuỳ vào đặc điểm của từng loại cây mà có cách bón phân phù hợp nhất. Sau đây sẽ là một số cách bón phân thường được áp dụng cho cây trồng hiện nay:

Bón phân cho cây theo hốc

Phương pháp bón phân theo hốc cây được áp dụng cho các loại cây trồng có bộ rễ phân bố tập trung ở phần gốc như các loại cây ăn quả, cây công nghiệp, cây hoa,…Tác dụng của phương pháp này là giúp phân bón tiếp xúc trực tiếp với đất và giúp cho cây trồng hấp thụ được tối đa các chất dinh dưỡng.

Ưu điểm của cách bón phân cho cây trồng theo hốc đó là khá đơn giản, dễ thực hiện và hạn chế được tình trạng phân bón bị rửa trôi. Tuy nhiên, phương pháp này lại có một nhược điểm đó là phân bón có thể bị phân hủy nhanh khiến cây trồng không hấp thụ được hết chất dinh dưỡng và có thể gây hại cho rễ cây nếu bón quá nhiều.

Bón phân bằng cách vãi trên mặt đất

Phương pháp này được áp dụng cho nhiều loại cây trồng, đặc biệt là các loại cây trồng có bộ rễ phân bố rộng như cây lúa, cây rau, cây hoa,… Phân bón được vãi ở khoảng cách xa cổ rễ sẽ giúp cây trồng hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn. Cách bón phân cho cây trồng này khá đơn giản, bà con chỉ cần làm ẩm mặt đất, sau đó rải đều lớp phân bón xung quanh của gốc cây.

Ưu điểm của phương pháp này đó là dễ thực hiện và phù hợp với các loại đất trồng khác nhau. Bên cạnh đó, khi vãi phân trên mặt đất, phân bón sẽ được cung cấp cho toàn bộ bộ rễ cây, giúp cây phát triển đồng đều. Tuy nhiên, điểm hạn chế đó là phân bón có thể bị rửa trôi khi gặp mưa lớn hoặc tưới nước quá nhiều.

Phương pháp bón phân như thế nào là hợp lý cho cây trồng
Mỗi loại cây trồng sẽ có cách bón phân phù hợp khác nhau

Bón phân cho cây trồng theo hàng/rãnh

Khác với các cách bón phân trên, phương pháp bón theo hàng, rãnh sẽ mất nhiều thời gian và công sức hơn. Quy trình thực hiện phương pháp này như sau: trước hết cần đào các rãnh dọc theo từng hàng cây trồng với chiều sâu khoảng 10cm và chiều rộng 20cm. Sau đó, tiến hành rải đều phân bón vào các rãnh đã đào và lấp đất kín lại.

Bón phân theo hàng, rãnh có ưu điểm là phân bón được cung cấp trực tiếp cho rễ cây, giúp cây dễ dàng hấp thụ được các chất dinh dưỡng, hạn chế được tình trạng phân bón bị rửa trôi và phù hợp với các loại đất trồng khác nhau. Nhược điểm của phương pháp này đó là cần nhiều công sức và thời gian để thực hiện đồng thời phân bón có thể bị phân hủy nhanh và khiến cây trồng không hấp thụ được hết.

Bón phân cho cây trồng bằng cách phun lên lá

Phương pháp này thích hợp cho những loại cây trồng có diện tích lá rộng như cà chua, bắp cải, ớt,… Phân bón được phun lên lá giúp cho cây trồng hấp thụ nhanh chóng dinh dưỡng và tăng khả năng phòng chống bệnh hại. Cách bón phân này được thực hiện khá đơn giản, bà con chỉ cần pha phân bón vào trong nước, sau đó tưới hoặc phun lên lá cây.

Việc phun phân bón lên trên lá có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Một trong những ưu điểm của phương pháp này là phân bón ở dạng lỏng giúp cây trồng hấp thụ chất dinh dưỡnh ngay lập tức. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là cần sử dụng máy phun chuyên dụng, phân bón cũng có thể bị rửa trôi khi gặp mưa lớn.

Cách bón phân cho cây bằng cách phun phân lên lá
Phun phân lên lá thích hợp cho những loại cây trồng có diện tích lá rộng

Để bón phân cho cây trồng đúng cách, hiệu quả cao, bà con cần xác định rõ nhu cầu của cây trồng và đất canh tác để chọn loại phân bón phù hợp. Việc tuân thủ đúng liều lượng, thời điểm và phương pháp bón phân cũng rất quan trọng. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bà con nông dân biết được các nguyên tắc quan trọng khi bón phân cho cây.